„Prowincja” — powrót po 30 latach

W dniu 14 Marca 2019 r., o godzinie 17.00, w gmachu Zbiorów Sztuki Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej przy ul. Zamczej 10/12 we Włocławku, odbędzie się uroczyste otwarcie wystawy czasowej „Prowincja” — powrót po 30 latach. Kolekcja prac pokonkursowych (1985–1989).

Wystawa jest prezentacją obrazów, rysunków i grafik, które zostały nagrodzone w ogólnopolskich konkursach plastycznych „Prowincja” i znalazły się w kolekcji sztuki współczesnej Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku.

Trzy konkursy i wystawy pt. „Prowincja” zorganizowano w latach 1985, 1987, 1989. Ich założeniem było zachęcenie twórców profesjonalnych do podejmowania w swych pracach treści społecznych i kulturowych mieszczących się w temacie — haśle „Prowincja”, wątków związanych z miejscami, obyczajowością, kulturą wsi i małych miast czy sferą zachowań ludzi, określanych jako prowincjonalne.

Pierwszą edycję konkursu (1984–1985)  muzeum organizowało wspólnie z Biurem Wystaw Artystycznych we Włocławku. W dyskusjach nad regulaminem uczestniczyli pracownicy obu placówek, a założenia pomógł sformułować pomysłodawca imprezy –  socjolog kultury Zygmunt Prondzyński, przedstawiciel Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego we Włocławku.

Duży odzew twórców z całej Polski na pierwszą edycję sprawił, że Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej podjęło się samodzielnie organizacji kolejnych edycji pod patronatem Urzędu Wojewódzkiego we Włocławku i Ministerstwa Kultury i Sztuki. Na trzy konkursy „Prowincja” wpłynęło prawie 1000 prac, w wystawach pokonkursowych wzięło udział 129 artystów.

Logo konkursu, wstawy i katalogi projektował Janusz Nowierski. Poza informatorami do każdej z wystaw, opublikowano w 1992 r. zbiorowy katalog po trzech edycjach z esejami krytyków sztuki, członków jury konkursów. W tej publikacji Prowincja.  katalog wystaw pokonkursowych (1984–1989) Paweł Lewandowski Palle napisał: „Prowincja w moim rozumieniu nie jest kategorią geograficzną, ale przede wszystkim obyczajową (umysłową) Rzecz jasna, że nie zawsze ma znaczenie pejoratywne. Istnieje powiedzenie Kto nie jest z prowincji, jest znikąd. Nie da się uwolnić od miejsca pochodzenia… od tradycji. Każdy ma swoją prowincję. Jedni ją uznają, inni próbują się od niej uwolnić, ale to przecież niemożliwe, bo nie ma ucieczki od istnienia świata”.

Dla włocławskiego muzeum, jako organizatora konkursów, od początku istotnym celem było stworzenie kolekcji sztuki współczesnej o zasięgu wykraczającym poza region Kujaw i ziemi dobrzyńskiej. Dzięki zakupom w latach 1985–1989 zgromadzono w MZKiD unikatową, tematyczną kolekcję obrazów, grafik i rysunków ukazującą polską prowincję tuż przed upadkiem komunizmu. Znalazły się w niej prace obrazujące miejsca i ludzi wprost, realistycznie, jak również dzieła operujące symbolem, metaforą, skłaniające do głębszej refleksji. W kolekcji „Prowincja” znajdują się dzieła artystów z całej Polski, w tym reprezentantów środowiska plastyków z regionu Kujaw i ziemi dobrzyńskiej m.in.  Grzegorza Bieniasa, Michała Candera, Józefa Panfila, Józefa Pawła Karczewskiego, Wojciecha Kołyszki, Zbigniewa Steca, Zdzisława Szmidta (malarstwo), Wojciecha Akuszewskiego, Jędrzeja Gołasia, Tomasza Hoffmanna (rysunek), Janusza Akermanna, Teresy Czajkowskiej, Andrzeja Kaliny czy Elżbiety Radzikowskiej (grafika).

Zgromadzona kolekcja dotąd nie była prezentowana w całości na odrębnej wystawie. Po 30 latach ekspozycja  pokazująca prace twórców znanych, zapomnianych i tych, którzy już odeszli jednym przypomni czasy minione, a młodemu pokoleniu historyczne, znane z opowiadań o życiu w PRL-u.  Na wystawie widz znajdzie obrazy   mówiące o stanie pustki i oczekiwania, jak i takie, które są odbiciem sielskich klimatów i świata balang.  Ich twórcami są artyści reprezentujący różne pokolenia, szkoły, style, sposoby wyrażania ekspresji.

Mamy nadzieję, że wystawa „Prowincja”— powrót po 30 latach,  poza doznaniami estetycznymi, będzie przyczynkiem do zastanowienia się na ile wokół nas dokonały się zmiany, a na ile jest tak, jak głosi tytuł jednego z obrazów z kolekcji B. Miszteli Na prowincji bez zmian.

Wystawa „Prowincja”— powrót po 30 latach. Kolekcja prac pokonkursowych (1985–1989) inauguruje obchody trzydziestolecia działalności Zbiorów Sztuki. Wernisaż wystawy w dniu 14 marca przypada dokładnie w 30. rocznicę otwarcia Zbiorów Sztuki i jednocześnie w 110. rocznicę powstania Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku.

Wystawa będzie czynna w terminie od 14.03. do 10.11.2019 r.

Krystyna Kotula