„U Maryi stóp. Sanktuaria Kujaw i ziemi dobrzyńskiej”

Sanktuaria Kujaw i ziemi dobrzyńskiej w Muzeum Etnograficznym we Włocławku

W dniu 22 czerwca br. o godz. 12.00 w gmachu Muzeum Etnograficznego we Włocławku,
ul. Bulwary im. Marszałka J. Piłsudskiego 6 odbędzie się wernisaż wystawy czasowej
pn. „U Maryi stóp. Sanktuaria Kujaw i ziemi dobrzyńskiej”.

Muzeum Etnograficzne we Włocławku od wielu lat podejmowało badania nad różnorodnymi formami pobożności ludowej. Ośrodkiem kultowym, któremu poświęcono dotychczas najwięcej miejsca było sanktuarium maryjne w Skępem.

W 1991 r. przygotowano wystawę i publikację dedykowaną temu miejscu, która towarzyszyła IV pielgrzymce Jana Pawła II do Ojczyzny. Bieżący rok, w którym obchodzimy jubileusz 25-lecia działalności Muzeum Etnograficznego stał się okazją, by kontynuować
i rozszerzyć rozpoczętą przed laty inicjatywę. Wystawa, na którą zapraszamy poświęcona jest sanktuariom Kujaw i ziemi dobrzyńskiej. Przybliża ona religijność ludową, będącą fenomenem kulturowym w laicyzującym się współczesnym świecie.

Na wystawie przedstawionych zostanie 12 sanktuariów z terenu Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, w których początki kultu z reguły łączone są z niezwykłymi zdarzeniami
(np. nadzwyczajna światłość, objawienia Maryi Panny, cudowne źródełka, tajemnicze kamienie, niezwykłe drzewo, czy wyjątkowe wzgórze). W miejscach tych z czasem pojawiły się wizerunki „rozdające łaski”. Zwykle w malarskich przedstawieniach ukazują one Maryję
z Dzieciątkiem lub Świętą Rodzinę. Mamy także przykłady pięknych gotyckich rzeźb – Marii Służebnicy Świątyni oraz Piety, czyli Maryi trzymającej na kolanach martwego Jezusa
po zdjęciu z krzyża (Obory, Skulsk). To one od wieków stanowią cel pielgrzymek wiernych. W większości ich „cudowność” przypieczętowana została aktem koronacji.

Ekspozycja poświęcona jest takim ośrodkom kultowym, jak: Błenna, Brdów, Markowice, Obory, Osiek Rypiński, Ostrowąs, Ostrowo k. Gniewkowa, Pakość, Pieranie, Skępe, Skulsk i Studzianka (część wsi Kleszczyn). Cztery z nich (Obory, Osiek Rypiński, Skępe i Studzianka) leżą na ziemi dobrzyńskiej, pozostałe osiem na Kujawach. Tak się składa, iż po cztery, wchodzą administracyjnie w skład diecezji włocławskiej (Błenna, Brdów, Ostrowąs, Skulsk) płockiej (Obory, Osiek Rypiński, Skępe, Studzianka) i archidiecezji gnieźnieńskiej (Markowice, Ostrowo k. Gniewkowa, Pakość, Pieranie). Siedem sanktuariów znajduje się w kościołach diecezjalnych, a pięć należy do różnych zgromadzeń zakonnych (bernardyni, franciszkanie, karmelici, oblaci i paulini).

Wystawa poprzez liczne fotografie ukazuje klimat tych niezwykłych miejsc, prezentuje zabytki związane z historią kultu (koronacyjne sukienki, wota, będące widomymi
i wdzięcznymi dowodami otrzymywanych łask), a także różnorodne dokumenty
(np. papieskie przywileje odpustowe) i ikonografię z dawnych czasopism. Klimat uroczystości odpustowych budują na wystawie feretrony, chorągwie, bębny pielgrzymie, rozliczne pamiątki odpustowe, którymi się otaczano w codziennym życiu. Nie zabraknie też kopii wielu „cudownych” obrazów i rzeźb, także w ludowych ich wyobrażeniach.

Przez organizację wystawy Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej przyłącza się do uczczenia obchodzonego w 2011 r. jubileuszu 600-lecia konsekracji Bazyliki Katedralnej we Włocławku. Z tej okazji patronat nad naszym przedsięwzięciem przyjęli: Jego Ekscelencja Prymas Polski Arcybiskup Józef Kowalczyk, Jego Ekscelencja Biskup Płocki Piotr Libera
i Jego Ekscelencja Biskup Włocławski Wiesław A. Mering. Ekspozycja czynna będzie
od 22 czerwca do 31 grudnia 2011 r. Serdecznie zapraszamy.

Wystawa ze zbiorów:

–        Archiwum Diecezjalnego w Płocku
–        Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku
–       Klasztoru oo. Bernardynów w Skępem
–       Klasztoru oo. Franciszkanów w Pakości (z parafii pw. św. Bonawentury oraz parafii
pw. Pana Jezusa Ukrzyżowanego i Matki Boskiej Bolesnej)
–       Klasztoru oo. Karmelitów Trzewiczkowych w Oborach
–       Klasztoru oo. Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Markowicach
–       Klasztoru oo. Paulinów w Brdowie
–       Izby Pamięci im. Stefana Wajchta w Skulsku
–       Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi
–       Muzeum Diecezjalnego w Płocku
–       Muzeum Etnograficznego im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
–       Muzeum Mazowieckiego w Płocku
–       Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu
–       Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku
–       Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie
–       Parafii pw. bł. bpa M. Kozala w Lipnie
–       Parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Skulsku
–       Parafii pw. św. Jadwigi Śląskiej w Nieszawie
–       Parafii pw. św. Małgorzaty Panny i Męczennicy w Błennej
–       Parafii pw. św. Mateusza w Ligowie
–       Parafii pw. św. Mikołaja w Pieraniu
–       oraz osób prywatnych

Autorzy wystawy: koncepcja – Krystyna Pawłowska, scenariusz i opracowanie – Michał Kwiatkowski, Krystyna Pawłowska; oprawa plastyczna wystawy: Magdalena Kolanowska.

Sponsor Muzeum – Anwil Grupa Orlen