NaszWłocławek.pl

Włocławski Portal Informacyjny

Cenny zakup Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku

Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku zakupiło obraz Pejzaż wiejski ze sztafażem namalowany w 1872 r., w Monachium, przez Walerego Brochockiego –  wybitnego malarza i rysownika pejzaży pochodzącego z Włocławka. Zakup był możliwy dzięki dotacji pozyskanej z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kolekcje Muzealne 2017 oraz wsparcia finansowego Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Obraz jest bez wątpienia jednym z najbardziej wartościowych przykładów malarstwa Walerego Brochockiego wśród jego prac znajdujących się w polskich placówkach muzealnych.

Walery Brochocki urodził się w 1847 r. we Włocławku. Po studiach w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni pejzażysty Christiana Breslauera, wyjechał w 1869 r. na kilka lat doskonalić swój warsztat malarski do Monachium. Znalazł się w Szkole Hermana Anschütza, później w pracowni pejzażysty – Adolfa Heinricha Liera.

W Monachium brał udział w wystawach, dość szybko zaczął odnosić znaczące sukcesy, czego dowodem były często sprzedawane obrazy oraz otrzymana nagroda – srebrny medal za obraz Obozowisko Cyganów na Powszechnej Wystawie w Wiedniu, w 1873 r. Po opuszczeniu Monachium, W. Brochocki przeniósł się do Paryża skąd wyjeżdżał m.in. do Algieru. Wrócił do Polski na stałe w 1888 r., mieszkał w Warszawie. Odbywał wiele podróży po kraju, sporadycznie bywał też we Włocławku. Efektem tych pobytów były rysunki, na których uwiecznił fragmenty rodzinnego miasta.  Zmarł w Warszawie, w 1923 r.

Walery Brochocki malował i rysował przede wszystkim pejzaże.  Od 1873 r. współpracował w polskimi czasopismami ilustrowanymi m.in. z „Biesiadą Literacką”, „Wędrowcem”, „Tygodnikiem Ilustrowanym”, które zamieszczały drzeworyty wykonane według jego rysunków i obrazów.

Jego obrazy są rzadkością na rynku antykwarycznym, można je odnaleźć zaledwie w kilku polskich muzeach (Warszawa, Bytom, Białystok, Leszno, Szczecin). Do 2017 r. w zbiorach Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku znajdowały się dwa niewielkich formatów płótna, jeden rysunek i 4 grafiki wykonane według jego prac. Obrazy Walerego Brochockiego z okresu monachijskiego w większości są w posiadaniu kolekcjonerów poza granicami Polski.

Walery Brochocki zasługuje, by zaliczyć go do grona najwybitniejszych pejzażystów polskich 2. poł. XIX w. Potrafił wrażliwie i jednocześnie niemal fotograficznie naśladować naturę.  Niezależnie od wielkości płótna był mistrzem malowania rozległych widoków, które świadczą, że miał znakomitą świadomość przestrzeni. Najbardziej znany jest jako malarz krajobrazów sztafażowych. To dowodzi, że jego fascynacja przyrodą i otoczeniem łączyła się z zainteresowaniem ludźmi. Jako wychowanek mistrza romantycznego pejzażu Christiana Breslauera w początkowym okresie łączył sentymentalizm scen rodzajowych z detalicznym realizmem w oddawaniu szczegółów natury. Z czasem, kształcąc się w szkołach monachijskich przesiąknął typową nastrojowością, nigdy nie pozbył się jednak charakterystycznej dla polskich twórców nostalgii. We Francji zapatrzony w dzieła barbizończyków zaczął ożywiać chromatykę swych płócien i zgłębiać zagadnienia światła. W jego dorobku zatem znaleźć można obrazy, w zależności od czasu powstania, różniące się pod względem formalnym.

Najbardziej cenione są obrazy W. Brochockiego z okresu monachijskiego, z którego pochodzi zakupione przez MZKiD dzieło Pejzaż wiejski ze sztafażem. Artysta fascynuje w nim realistycznym sposobem pokazania krajobrazu polskiej wsi, a jednocześnie lirycznym podejściem do przedstawienia pracujących chłopów. Obraz malowany skrupulatnie i czysto ma precyzyjnie przemyślaną strukturę kompozycyjną. Wyjątkowe jest w nim zwłaszcza światło, które nadaje widokowi przejrzystości. Klarowne światło przenika do szczegółowo namalowanych traw, ostów, zbrużdżonej, piaszczystej drogi, nadaje niebu pogodnego charakteru. W obrazie znajdują się najważniejsze cechy malarstwa krajobrazowego 2. poł. XIX w.: realizm oraz poromantyczna poetyka. Obraz jest dowodem na to, że malarzowi sam pejzaż nie wystarczał, musiało się w nim jeszcze coś dziać, dlatego dodał sztafaż – scenki z barwnymi postaciami i zwierzętami.

Pejzaż wiejski ze sztafażem z pewnością jest jednym z najbardziej wybitnych przykładów kunsztu malarskiego Walerego Brochockiego w zbiorach polskich muzeów. Pozyskanie tego obrazu znacząco wzbogaca kolekcję sztuki artystów związanych z regionem Kujaw i ziemi dobrzyńskiej – priorytetową, jeśli chodzi o strategię gromadzenia i rozwoju zbiorów dzieł sztuki włocławskiego muzeum.

Fot. Walery Brochocki (1847–1923) Pejzaż wiejski ze sztafażem, 1872 olej, płótno 57×87,5 cm sygnowany: l. d. „W. Brochocki 1872”

Zakupione dzieło Walerego Brochockiego będzie można oglądać od 25 lipca do 16 października 2017 r. we Włocławku, na wystawie w gmachu Zbiorów Sztuki przy ul. Zamczej 10/12.

10 września 2017 r., w ramach cyklu „Niedziela z kustoszem”, odbędzie się „Niedziela z Brochockim”. W tym dniu, poza płótnem Pejzaż wiejski ze sztafażem, na ekspozycji będą prezentowane pozostałe obrazy i grafiki ze zbiorów Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku autorstwa Walerego Brochockiego. Artyście i jego dorobkowi na tle twórczości pejzażystów polskich będzie też poświęcony wykład i prezentacja multimedialna.

Tekst Krystyna Kotula

Zakup dzięki dotacji pozyskanej z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kolekcje Muzealne 2017 oraz  dzięki wsparciu finansowemu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego

MZKiD